Sinds 1 december 2014 moeten schepen op de Rijn uitgerust zijn met AIS in combinatie met een elektronische vaarkaart (inland-ECDIS of een vergelijkbaar visualiseringsysteem). Wat de verplichting inhoudt, is te lezen in de digitale folder die Rijkswaterstaat november 2014 heeft uitgebracht: AIS vanaf 1 december 2014 verplicht op de Rijn (rechtstreekse download 682 Kb)
Het CCR-besluit is een jaar eerder genomen. Bepaalde kleine vaartuigen zijn van deze verplichting vrijgesteld. De AIS-plicht gaat binnenkort ook op overige vaarwateren in Nederland gelden, maar dan zonder verplichte koppeling aan een elektronische vaarkaart.
AIS+inland-ECDIS of vergelijkbaar visualiseringssysteem
Duitsland opteerde aanvankelijk voor een ‘zware’ verplichting, waarbij AIS aan inland-ECDIS vaarkaarten gekoppeld zou moeten worden. De Duitse delegatie wilde daarbij ook specifieke eisen stellen aan de combinatie van hard- en software (certificering etc.). De Nederlandse delegatie wilde echter een AIS-verplichting zonder ENC-koppeling. Als compromis is er een ‘lichte’ ENC-verplichting uitgerold. De elektronische vaarkaart die gekoppeld moet worden aan AIS, hoeft niet een inland-ECDIS vaarkaart te zijn. In het besluit is sprake van een “vergelijkbaar visualiseringsysteem“. Het mág een kaart zijn van TRESCO, PERISKAL of Noordersoft (inland-ECDIS), maar het mag bijvoorbeeld ook een Stentec-kaart zijn (hybride, niet gestandaardiseerd kaartsysteem). De verplichting heeft betrekking op het gebruik van AIS+ENC in de informatie-modus (= ondersteuning van navigatie). De combinatie AIS+ENC is uitdrukkelijk NIET bedoeld voor zuivere navigatie, in de overwegingen van de CCR.
E-vaarkaart op merendeel schepen
Vanuit het bedrijfsleven is er in de aanloop naar dit besluit op gewezen dat het grootste deel van de vloot reeds vrijwillig is uitgerust met enig elektronisch kaartsysteem. De ENC (in al zijn verschijningsvormen) is immers een van de meest succesvolle ICT-toepassingen in de binnenvaart. Vrijwel ieder schip met AIS heeft ook een koppeling tussen AIS en een E-vaarkaart, zodat het AIS signaal van omringende schepen op de vaarkaart zichtbaar gemaakt kan worden. Naar de mening van het bedrijfsleven was een verplichting tot de koppeling van AIS met vaarkaart onnodig. Immers, zonder een dergelijke koppeling heb je in de stuurhut weinig aan AIS. BTB onderschrijft de wenselijkheid om het AIS signaal van omringende schepen in een E-vaarkaart zichtbaar te maken. Maar dat hoeft geen inland-Ecdis te zijn. BTB wijst er op dat de visualisering van scheepsposities in alle E-vaarkaarten inherent onnauwkeurig is, met de huidige stand van de techniek en met een basisuitrusting aan boord. Er kan niet op genavigeerd worden.
AIS niet onmisbaar voor het varen
Naar de mening van BTB is AIS (of een combinatie van AIS+ENC) niet ‘mission critical’ voor het varen. Je navigeert op directe waarneming en radar. Als AIS of ENC uitvalt, mag dit geen aanleiding zijn voor een vaarverbod. Vanuit de ongevallenstatistiek is er geen enkele aanleiding om een schip in zo’n geval vast te leggen. De schipper moet in de gelegenheid worden gesteld om zijn reis te vervolgen, om uiteindelijk in de thuishaven reparaties te laten verrichten door de eigen installateur, vindt BTB. De Nederlandse CCR-delegatie deelt dit standpunt. De koppeling tussen blauw bord en AIS maakt geen deel uit van de besluitvorming. De operationele betrouwbaarheid van deze koppeling wordt momenteel nog door de CCR onderzocht. AIS is al langer verplicht in enkele landen, havens of op sommige vaarwegen of vaarweggedeelten in Europa:
- Hongarije – sinds 1 september 2011. Zie ook RIS website Hongarije.
- Haven Antwerpen – sinds 1 januari 2012.
- Oostenrijk (Oostenrijkse gedeelte van de Donau)
- Weser (gedeeltelijk: Midden Weser; details zie ELWIS)
- Gent, volledige Gentse havengebied – per 1 januari 2013
Vraagstukken
Verschillende vraagstukken zijn nog niet naar tevredenheid opgelost.
- Privacybescherming rond AIS.
- Harmonisering van controle en handhaving, er zijn nu verschillende handhavingsregimes langs de vaarwegen in Europa.
- Verschillende in verlangde informatie die met AIS wordt uitgezonden door nationale vaarwegbeheerders in Europa
- Het is onmogelijk om aan boord van het eigen schip vast te stellen of de uitgezonden informatie door ontvangende schepen correct ontvangen en weergegeven wordt.
- Beschikbaarheid van aaneensluitend en eenduidig overheids inland-ECDIS datamateriaal van het volledige Europese vaarwegnetwerk waarover logistieke stromen plaatsvinden.
Zie ook het antwoord op kamervragen over AIS van de Minister van V&W.
Antwoord kamervragen AIS
AIS nodig voor RIS
AIS wordt door vaarwegbeheerders gezien als een onmisbaar onderdeel van RIS (sleutel- of kerntechnologie). Overal in Europa zijn vaarwegbeheerders bezig met de verdere uitrol van RIS. Internationale afspraken over digitale informatie-uitwisseling bieden op termijn veel nieuwe mogelijkheden. Technisch is het mogelijk de waterstanden per vaarroute aan boord te brengen. RIS-informatie kan ook gebruikt worden in de logistiek, bijvoorbeeld ter ondersteuning van laad-, los-, en terminalplanningen. Vaarwegbeheerders zetten RIS onder meer in voor processen rond sluis- en brugbediening en verkeersmanagement.