Nijmegen, 30 december 2014 – Lex de Lijster (1943) ontving de Binnenvaart Telematica Award tijdens de Telematicadag te Nijmegen. Voor de 6e keer op rij werd de onderscheiding toegekend. Lex de Lijster nam de Award in ontvangst uit handen van Sijko Veninga, voorzitter van Bureau Telematica Binnenvaart.
Als Lex de lijster in zijn jonge jaren een carrière als zeeman begint, worden schepen nog voortgestuwd door state-of-the-art stoomturbines. Lex klimt op tot de rang van kapitein. Na zijn actieve carrière op zee, gaat hij werken voor het bedrijf Nedlloyd, het latere P&O Nedlloyd, dat uiteindelijk is opgegaan in Maersk.
Vanaf april 1965 tracht de IMO FAL Convention (Convention on Facilitation of International Maritime Traffic – FAL) de grote hoeveelheden papier in het maritieme transport terug te dringen. Het gebruik van containers in de zeevaart neemt hand over hand toe in die jaren, mede onder invloed van de oorlog in Vietnam. Bij Nedlloyd krijgt Lex onder meer de taak om te werken aan standaardisatie van de vele, uiteenlopende formulieren die gebruikt worden in handel en transport over zee.
Pionieren met standaardisatie van elektronische berichten
Tezelfdertijd doen ook de eerste computers hun intrede bij grote verladende bedrijven en transporteurs. Lex de Lijster pioniert voor zijn werkgever op het gebied van standaardisatie, zoals EDI, de rechtstreekse uitwisseling van elektronische informatie tussen computers zonder menselijke tussenkomst. Wie, zoals Lex Japans spreekt, heeft misschien ook minder moeite met het ingewikkelde EDI. Lex werkt bijna letterlijk ‘in de frontlinie’ als voorvechter van elektronisch berichten verkeer. In samenwerking met andere verladende bedrijven en transporteurs worden elektronische versies van IMO-FAL documenten tot stand gebracht. En aan handel en transport gerelateerde elektronische berichten.
Harmonisatie en standaardisatie lijken zo vanzelfsprekend, maar er gaat eindeloos veel lobbyen en overtuigen aan vooraf. Deze vaardigheden, in combinatie met diepgaande materiedeskundigheid maken dat Lex de Lijster actief wordt in de International Maritime Organization (IMO) en de United Nations Economic Commission for Europe (UNECE), waar hij zich onder meer inzet voor administratieve lastenverlichting. Lex wordt breed ingezet, onder meer namens de ministeries van Verkeer en waterstaat en van Economische zaken. Ook is hij jarenlang voor de Europese Commissie actief. Informatie-uitwisseling met douane moest beter en sneller. Een van de resultaten: de aanbeveling voor het inrichten van een Single Window.
Een van de ‘Fouding Fathers’ van BTB
Na zijn pensioen wordt Lex door Rijkswaterstaat gevraagd om te adviseren. Hoe kan de binnenvaart als schakel in de logistieke keten betrokken worden bij de wereldwijde ontwikkelingen rond rationalisatie, automatisering en elektronische informatie-uitwisseling? Het groeiende containertransport in de binnenvaart werd destijds begeleid door kartonnen dozen vol papier. Er was geen mobiel internet.
Sijko Veninga feliciteert Lex de Lijster
Foto: Dirk van der Meulen
De eerste binnenschepen hadden een peperdure ATF telefoon van 2 kilo. Lex adviseerde een telematicabureau voor de binnenvaart op te richten en werd daarmee een van de ‘fouding fathers’ van het BTB. In 1994 schetste hij de eerste versie van de Erinot-standaard, die werd gebruikt in een Nederlandse pilot met elektronisch melden. Samen met Jos van Splunder, Robert Scherpbier en Piet Nefkens -alle drie overleden- introduceerde en promootte hij elektronisch melden in de binnenvaart. Bij schippers beter bekend als ‘BICS’.
Met zijn heldere, pragmatische en visionaire kijk op de zin en het nut van elektronische informatie-uitwisseling in handel en transport, fungeert Lex door de jaren heen als het ‘EDI-geweten’ van Bureau Telematica Binnenvaart. Op kantoor bij BTB wordt een exemplaar van het woordenboek van zijn hand gekoesterd: Transport and Logistics Glossary. Als oud-varensman blijft Lex een scherp oog houden voor wat schippers bezig houdt op het gebied van ICT.
Door de jaren heen is Lex betrokken bij tal van Europese projecten (Incarnation, Indris, Compris, Marnis). Vanaf 2004 is hij voorzitter van de ERI Message Development group, waar hij samen met Peter Oudenes werkt aan de ERI-Guide, de huidige technische regelgeving voor elektronische melden in Europa. Sinds eind november van dit jaar is Lex definitief met pensioen gegaan, na een lange, intensieve carrière, van stoomturbine tot Internet.